Leven in de Brouwerij

Brouwerijen in Hingene-centrum Brouwerij Scaldis Henricus Cesar Van Kerckhoven, stichter van de brouwerij, met zijn werknemers en familie. Eigenaren door de jaren heen • César Van Kerckhoven (1877-1928) • Arnold Van Kerckhoven (1921-1927) • Willem Van Kerckhoven (1921-1962) • Cesar Van Kerckhoven (1946-1962) • Omer Van Kerckhoven (1946-1962) • Arnold jr. Van Kerckhoven (1946-1962) • Brouwerij Artois (april 1962 - september 1962) Ontstaan van Brouwerij Scaldis Er bestaat enige onduidelijkheid over het exacte oprichtingsjaar van Brouwerij Scaldis. Volgens de inventaris van het Agentschap Onroerend Erfgoed werd de brouwerij opgericht in 1885 , terwijl een oude advertentie van de brouwerij zelf melding maakt van 1877 als stichtingsjaar . Een mogelijke verklaring hiervoor is dat de brouwerij aanvankelijk op een andere locatie was gevestigd, ongeveer 500 meter verderop. In 1885 zou men zijn overgestapt naar de huidige locatie. Wat er ook van zij, het staat vast dat César Van Kerckhoven (1847-†1928) °in de laatste decennia van de 19de eeuw met de brouwerij begon. De onderneming was vanaf het begin modern uitgerust en beschikte over een Bollinckx-stoommachine van Belgische makelij. Oorspronkelijk kreeg de brouwerij de naam ‘ De Schelde ’ , een verwijzing naar de nabijgelegen rivier. Pas na de Eerste Wereldoorlog werd de Latijnse benaming ‘ Scaldis ’ ingevoerd. De eerste bieren en modernisering Over de bieren die César Van Kerckhoven oorspronkelijk brouwde, is weinig bekend. Vermoedelijk waren het bieren van hoge gisting. Pas in 1921 werd de brouwerij ingericht voor de productie van laaggegiste bieren , onder leiding van Willem en Arnold Van Kerckhoven (°1890-†1927), de zonen van César . Arnold , die tijdens de Eerste Wereldoorlog getroffen werd door een gasaanval, overleed in 1927 op 37-jarige leeftijd. De overstap naar lage gisting vereiste aanzienlijke investeringen in geïsoleerde gistings- en lagerkelders, koelmachines en andere apparatuur. Scaldis was in de provincie Antwerpen de tweede brouwerij die deze overstap maakte, na Bavaro-Belge in Antwerpen. Het eerste bier van lage gisting dat Scaldis produceerde, was Bock (3,5% alc.). Willem Van Kerckhoven (°1889-†1972) haalde de gist ervoor bij de Oranjeboombrouwerij in Rotterdam. De echte doorbraak kwam enkele jaren later met Rex , een goed gehopt bier van 5% alcohol. Dit merk werd in 1923 geregistreerd en werd bijzonder populair, niet alleen in Klein-Brabant maar ook in Antwerpen. Op de Wereldtentoonstelling in Brussel in 1935 waren er zelfs cafés die uitsluitend Rex serveerden. Voor de Tweede Wereldoorlog werd Rex al geleverd aan meer dan 300 horecazaken , en de brouwerij had een tiental vrachtwagens in dienst. De mout werd geïmporteerd uit Tsjechië en deels geleverd door mouterij Roelants in Bornem, terwijl de hop vooral uit Tsjechië en Duitsland kwam. Verdere groei en uitdagingen In de jaren 1930 onderging de brouwerij verdere modernisering. Willem Van Kerckhoven liet een nieuwe brouwzaal installeren met drie roodkoperen ketels. In 1935 en 1936 volgden een nieuwe machinekamer, een moderne stoommachine (V.D.K., Gent) en een ammoniakcompressor (Phoenix, Gent). De brouwerij produceerde haar eigen elektriciteit via een alternator die aan de stoommachine was gekoppeld. In 1937 introduceerde Willem een nieuw bier: Welta , een Dortmunder-type bier van 5,5% alcohol. Na de Tweede Wereldoorlog kwam de derde generatie in de brouwerij: Cesar (°1915) en Omer Van Kerckhoven (°1918-†1998) (zonen van Willem) en Arnold Jr. Van Kerckhoven (°1926) (zoon van Arnold). Cesar werd de brouwingenieur , terwijl Omer en Arnold zich met de commerciële activiteiten bezighielden. Een van de eerste uitdagingen na de oorlog was het vinden van een nieuwe gistsoort. De brouwerij gebruikte tot dan toe gist van de Lutzchena-brouwerij in Leipzig, maar na de oorlog was dat geen optie meer. Na vele tests koos Cesar uiteindelijk voor gist van de Feldschlösschen-brouwerij in Rheinfelden, Zwitserland. Duitsland werd na de oorlog een belangrijke exportmarkt, mede dankzij het Britse bezettingsleger. In 1946 kwamen Britse vrachtwagens naar de brouwerij om Rex -bier op te halen. Twee jaar lang bleef deze exportactiviteit doorgaan, en later werd zelfs bier per trein in tankwagens naar Duitsland vervoerd en daar afgevuld. Neergang en overname door Artois Vanaf de jaren ’50 kreeg de brouwerij het moeilijk. Problemen met de waterkwaliteit deden de reputatie van Rex-bier geen goed, en de opkomst van grote pilsbrouwerijen bemoeilijkte de concurrentiepositie. Hoewel er in 1955 nog een nieuw bier werd geïntroduceerd ( Oud Brussel , een amberkleurig bier van 5%), bleven de inkomsten dalen. In 1962 werd duidelijk dat de brouwerij niet langer zelfstandig kon blijven voortbestaan. Dankzij bemiddeling van Karel Van Kerckhoven (°1921), die contacten had bij Brouwerij Artois , kwamen er overnamegesprekken op gang. In april 1962 werd een akkoord bereikt en nam Artois Brouwerij Scaldis volledig over. De productie werd voortgezet tot juni 1962 , waarna de brouwerij werd gesloten. Op 15 juni 1962 werd het laatste Rex-bier gebrouwen . Vanaf september 1962 werd het overgebleven Scaldis-bier overgebracht naar Leuven, waar het werd vermengd met Stella Artois . H et lot van de brouwerijgebouwen Na de sluiting werd de brouwerij grotendeels ontmanteld door Artois. De brouwinstallaties en bottelarij werden verwijderd en enkele muren afgebroken. In latere jaren verdwenen ook de twee schoorstenen. Omer Van Kerckhoven baatte nog een tijd een drankendepot uit in een deel van de gebouwen. In 1972 kocht de familie Van Kerckhoven het complex terug van Artois. In 1978 nam Marc Van Kerckhoven (°1955), zoon van Omer, de drankenhandel over. Enkel het gedeelte aan de straatkant bleef in gebruik, waar Marc Van Kerckhoven , als vierde generatie van de brouwersfamilie, een drankendepot uitbaatte. De oude brouwerijtoren en andere gebouwen aan de achterkant raakten echter in verval omdat ze meer dan vijftig jaar leegstonden. Door het ontbreken van een opvolger en de naderende pensioenleeftijd besloot Marc het familiebedrijf stop te zetten en het brouwerijgebouw een nieuwe bestemming te geven. Vanaf 2020 werd gewerkt aan een herbestemmingsproject voor de site. De historische gevel, die een sterke symbolische waarde heeft voor het dorp, zou behouden worden en de brouwerijtoren werd heropgebouwd met gerecupereerde materialen. De voormalige bottelarij wordt gerenoveerd en geïntegreerd in een woonproject met 22 appartementen . Daarnaast zou een grote brouwersketel in de binnentuin een blijvende herinnering vormen aan het brouwersverleden van Scaldis . Deze herbestemming markeert een nieuw hoofdstuk voor de voormalige brouwerij en zorgt ervoor dat het historische erfgoed van Scaldis op een hedendaagse manier in het dorpsbeeld behouden blijft. Echter werd de historische gevel met het opschrift ‘ Scaldis Brouwerij ’ niet behouden, maar ging tijdens de sloopwerken verloren. Gebrouwen bieren door Brouwerij Scaldis • Hingen’s Stout (1914) • Dubbel Oud Bier van Petersvaatje • Bock (1921) • Rex (1923) • Rex Europabier (1923) • Export (1923) • Scaldis Extra Stout (1923) • Hingen’s Pale Ale (1923) • Pilsner-Beer • Munich • Hingen’s Double Stout • Scaldis Donker Extra Tafelbier • Welta Dort (1937) • Welta Pils (1937) • Welta Export • Welta Quels Pilzner • Welta Stout • Super Rex • Gueuze Tour Noire • Faro • Hino • Oud Brussel – Vieux Bruxelles(1955) • Christmas (1956) • Oud Patersbier Prior • Pale Ale (1956) Brouwerij Sint-Anna Van 'De Kroon' naar 'Sint-Anna' Brouwerij Sint-Anna, oorspronkelijk bekend als brouwerij 'De Kroon' , bevond zich in de Wolfgang d’Urselstraat ( heden nr. 10) en stond kadastraal geregistreerd onder nummer A 599. De brouwerij kende een lange geschiedenis en was in handen van verschillende generaties brouwersfamilies, die elk hun eigen stempel drukten op de lokale bierproductie. De vroege geschiedenis: familie De Munter De eerste gekende brouwer van deze locatie was Petrus Joannes De Munter (°1780-†1817). Hij was gehuwd met Anna Catharina Verstraeten (°1776-†1852). De brouwerij kende in 1841 een belastingaanslag op de productie van 151 hectoliter bier, wat aangeeft dat het een actieve en aanzienlijke brouwerij was in die tijd. Na het overlijden van Petrus in 1817, kwam de brouwerij in handen van zijn weduwe Anna Catharina Verstraeten . Zij zette de brouwerij voort samen met hun dochters Barbara Juliana De Munter (°1806-†1889) en Joanna Maria De Munter (°1808-†1896). Naast het brouwen van bier runden zij ook herberg ‘De Kroon’, wat erop wijst dat de familie niet alleen bier produceerde, maar ook een belangrijke rol speelde in het sociale en economische leven van de gemeenschap. Petrus Joannes De Munter was de zoon van dokter Antoon De Munter (†1802) en Francisca Van Vracem (°1754-†1839). De familie Van Vracem was al eerder actief in de brouwerswereld, want Francisca was de dochter van brouwer Elias Van Vracem (°1712-†1775). Deze genealogische lijn toont aan dat brouwerijtradities vaak generaties lang werden doorgegeven binnen dezelfde familie. Beschrijving van de brouwerij in de 19e eeuw Volgens belastingdocumenten uit die tijd was de brouwerij uitgerust met: • Één roerkuip (voor het mengen en roeren van de ingrediënten) • Twee ketels (waarschijnlijk gebruikt voor het koken van het beslag) • Één koelbak (waarin het bier kon afkoelen na het kookproces) De koelbakken bevonden zich boven de roerkuip, en de opslagplaats voor het bruine bier bevond zich onder het huis. Echter, tegen het einde van de jaren 1810 raakte de brouwerij in verval. Uit archieven blijkt dat de brouwerij in slechte toestand verkeerde en dat de laatste officiële brouwsessie plaatsvond op 9 december 1819. Daarna viel de brouwerij stil en verloor ze haar activiteit. De transitie naar 'Brouwerij Sint-Anna' Hoewel de brouwerij geruime tijd inactief bleef, werd ze later nieuw leven ingeblazen onder de naam ‘ Sint-Anna ’ . Dit gebeurde onder leiding van Willem Roelants (°1876-†1952), die gehuwd was met Jozefien Van Nieuwenburgh (°1876-?). De brouwerij kende haar actieve periode tussen 1913 en ongeveer 1929. Gedurende deze periode was Roelants ook eigenaar van brouwerij Van Velsen in Bornem. Brouwerij Sint-Anna werd vooral bekend om het biermerk ‘ Het Lekkere Nat ’ , een naam die in de regio bleef nazinderen. Dit suggereert dat de brouwerij een zekere faam genoot en dat het bier een geliefd product was onder de lokale bevolking. Het einde van de brouwersactiviteiten en latere bestemmingen Na de stopzetting van de brouwerij in 1929 werd het gebouw overgenomen door Gaston Anné (°1910-†1992), die gehuwd was met Josephine Raes (°1920-†1986). In 1947 richtte Anné er een mandenvlechterij op, wat opnieuw een economisch belangrijke activiteit was binnen de regio. In 1972 transformeerde hij het bedrijf tot een wasserij en droogkuis onder de naam ‘ Edelweiss ’ . Uiteindelijk werd het volledige eigendom verkocht aan een projectontwikkelaar. In 2005 verrees op deze historische locatie de residentie ‘ Het Binnenhof ’ , een wooncomplex met enkele woningen. Hiermee verdween de brouwerij definitief uit het straatbeeld, maar de herinnering aan de brouwtraditie van Sint-Anna en De Kroon leeft verder in de geschiedenis van Hingene. Bron(nen): De Zytholoog #49 pagina 50-51-52 Leven in de Brouwerij, Danny Polfliet, Jaarboek Van De Vereniging Voor Heemkunde In Klein-Brabant Vzw, 2019 Brouwerijen in Wintam Brouwerij Muyshondt Oprichting en Eerste Jaren (1892-1910) In 1892 richtte Florent Muyshondt (°1835-†1910) de brouwerij op die zijn naam zou dragen: Brasserie Florent Muyshondt . Hij nam de brouwerij over van zijn vader, Joannes Muyshondt (°1809-†1858), die deze runde onder de naam ’ Brouwerij Het Schipken ’ . Naast de brouwerij beheerde de familie een gelijknamige herberg, een traditie die in veel brouwersfamilies gangbaar was. Florent Muyshondt bouwde zijn bedrijf uit in de Victor Kegelstraat te Wintam. De brouwerij specialiseerde zich in zware bieren en later ook in Pilsener bieren. Het succes bleef niet uit en de brouwerij groeide uit tot een gevestigde naam in de regio. In 1902, op 67-jarige leeftijd, droeg Florent de leiding over aan zijn zonen, de 33-jarige Felix Muyshondt (°1869-†1925) en de 30-jarige Jozef Muyshondt (°1872-†1931), die van jongs af aan waren opgeleid in het brouwersvak. De brouwerij werd hernoemd tot ‘ Brasserie Muyshondt Frères ’ en zou onder deze naam verder opereren tot het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Groei en Uitdagingen (1910-1936) Het overlijden van Florent Muyshondt in 1910 betekende het einde van een tijdperk, maar Felix en Jozef zetten zijn werk voort. Onder hun leiding breidde de brouwerij haar assortiment uit met verschillende bierstijlen. Helaas sloeg het noodlot toe in 1925, toen Felix op 56-jarige leeftijd overleed, zijn broer Jozef achterlatend als enige eigenaar. Zes jaar later, in 1931, stierf ook Jozef, waardoor zijn zoon Eduard Muyshondt (°1908-†1979) de leiding over de brouwerij op zich nam. Zijn broer Felix Muyshondt (°1908) koos voor een medische carrière, terwijl de jongste broer, Désiré Muyshondt (°1912-†1979), een wijn- en likeurhandel in Brugge startte. Ondanks deze tegenslagen bleef de brouwerij floreren, vooral dankzij het groeiende succes van haar Pilsener bieren. Het meest iconische product, Krak Pils , werd in deze periode ontwikkeld en verwierf al snel een sterke reputatie. Eduard Muyshondt fungeerde niet alleen als brouwer, maar ook als vertegenwoordiger van het bedrijf, en wist het marktaandeel verder uit te breiden. De Oorlogsjaren en Economische Veranderingen (1936-1950) In 1936 werd de brouwerij omgevormd tot een Naamloze Vennootschap. Dit was noodzakelijk om de financiële middelen te vergroten en de concurrentiepositie te versterken. Tijdens de Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog werd de naam gewijzigd naar ‘ Brouwerij-Mouterij Muyshondt NV ’ . De familie Muyshondt kreeg steun van Georges Daelemans (°1902), een kozijn van Eduard en Maurice Muyshondt (°1904- †1992) en eigenaar van ‘Wegebo-Brussel’ . Dankzij zijn investering bleef de brouwerij operationeel in deze moeilijke periode. In november 1942 werd Krak Pils officieel gelanceerd en groeide uit tot een fenomeen. In slechts tien jaar tijd werden maar liefst 2.653.861 bakken verkocht, een indrukwekkend aantal voor een regionale brouwerij. Naast Krak Pils introduceerde de brouwerij varianten zoals King Krak , Krak Royal , Krak Ale en Krak Tafelbier . Een andere opmerkelijke creatie was Mickeybier , gepaard met glazen die een Mickey Mouse-achtig figuur bevatten. Dit leidde tot een juridisch conflict met ‘ The Disney Brothers Studio ’ , waardoor het product en de glazen van de markt gehaald werden. De overgebleven exemplaren zijn tegenwoordig zeldzame verzamelobjecten met een geschatte waarde van €350 tot €400 per stuk. Of dit conflict echt gebeurd is, hebben wij niet weten te achterhalen. Nergens staat dit beschreven en de Disney Studios hebben hier alvast geen weet van. Ramp en Herstructurering (1953-1964) Op 1 februari 1953 werd Wintam getroffen door de overstroming van de Rupel. De brouwerij liep aanzienlijke schade op: de stoomketel kwam volledig onder water te staan, machines werden vernield en een belangrijke lagerkelder moest opnieuw geïsoleerd worden. De herstellingswerken waren ingrijpend en leidden tot zware financiële lasten voor de brouwerij. In 1957 werd de naam officieel veranderd naar ‘ Brouwerij van Wintam ’ , al werd deze benaming al enkele jaren informeel gebruikt. In de late jaren '50 werd Jos Janssens , schoonzoon van Georges Daelemans , aangesteld als leidinggevende. Ondanks deze inspanningen bleef de concurrentie met grote brouwerijconcerns moeilijk. Het Einde van een Tijdperk In 1964 kwam er een einde aan Brouwerij Muyshondt . Georges Daelemans verkocht zijn aandelen aan ‘ Brouwerij Wielemans-Ceuppens ’ , waarmee de brouwerij officieel ophield te bestaan. Eduard en Maurice Muyshondt vonden nog werk binnen de overgenomen brouwerijen, maar de familietraditie als onafhankelijke brouwers was voorbij. De overname van kleinere brouwerijen door grotere bedrijven was in deze periode een veelvoorkomend fenomeen. Marktreuzen zoals Artois en Moortgat breidden hun monopolie uit, waardoor kleinere brouwerijen ofwel opgeslokt werden of de deuren moesten sluiten. Toch blijft een tastbare herinnering overeind: de brouwerijtoren van Brouwerij van Wintam, nu omgevormd tot appartementencomplex, blijft een herkenbaar monument in het dorpsbeeld van Wintam. Een stille getuige van een rijke brouwgeschiedenis die generaties lang werd gekoesterd. Gebrouwen bieren door Brouwerij Muyshondt • Extra • Bock • Blond • Well’s Stout • Brabo • Pilsner Export • Krak Pils (1942) • King Krak • Krak Royal • Krak Ale • Krak Tafelbier • Super Krak (1947) • Krak Negro • Sanos Dubbel Blond • Mickeybier (1940) • Hingen’s Double Stout Bron(nen): Archief Jozef Muyshondt Archief Jozef Van Reeth Archief Orde van Hingene Brouwerij ’De Rupel’ bij Verstraeten Een Verhaal van Ambacht, Ondernemerschap en Tegenslagen Brouwerij ‘De Rupel’, gelegen in de Egied De Jonghestraat op de percelen B 407 en B 408, was een belangrijke speler in de lokale bierproductie aan het begin van de 20ste eeuw. De brouwerij werd geleid door Carolus Ludovicus Verstraeten (°1846–†1931), die naast brouwer ook actief was als kolenboer. Samen met zijn echtgenote Maria Petronella De Decker (°1847–†1909) bouwde hij de brouwerij uit tot een goed draaiende onderneming. De brouwerij was bekend om haar gerstenbier en tripelbier, twee populaire biersoorten die destijds veel werden geconsumeerd. In 1902 had de brouwerij een brouwersbeslag van 871 hectoliter, wat aantoont dat het bedrijf een aanzienlijke productiecapaciteit had. De Overname door de Zonen en Familietragedies Na het overlijden van Carolus Ludovicus Verstraeten namen zijn zonen de brouwerij over: • Joannes Verstraeten (°1884–†1917) • Lodewijk Verstraeten (°1878), gehuwd met Maria Verbeek (°1882) • Frans Achiel Verstraeten (°1871–†1956), gehuwd met Joanna Apers (°1875 – †1948) • Joseph Verstraeten (°1881–†1967), gehuwd met Emerance Alfonsina Van Tricht (°1885 – †1951) De familie Verstraeten kreeg echter al snel te maken met zware tegenslagen. Op 9 augustus 1917 verdronk Joannes Verstraeten in de Rupel terwijl hij aan het vissen was. Zijn lichaam werd nooit geborgen, wat een groot verdriet teweegbracht binnen de familie. Een nog dramatischer voorval vond plaats op 11 september 1929. Gaston Verstraeten (°1907–†1929), zoon van Frans Achiel Verstraeten , kwam op tragische wijze om het leven door elektrocutie in een brouwerij. Gaston had net zijn opleiding aan de brouwersschool in Gent voltooid en was bezig met de inspectie van een machine met een draagbare elektrische lamp. Door een ongelukkig contact met de elektrische stroom van 130 volt werd hij dodelijk getroffen. Zijn vader trof hem levenloos aan bij de machine, en hoewel twee artsen nog urenlang probeerden hem te redden, mocht geen hulp meer baten. Opmerkelijk was dat hij slechts een kleine brandplek ter hoogte van zijn hart had, wat deed vermoeden dat de stroom een fataal effect op zijn hart had. Dit tragische ongeval zorgde voor diepe rouw binnen de familie, die hun enige zoon op zo’n plotse en dramatische wijze verloor. Het Einde van de Brouwerij De opeenvolgende tegenslagen en de economische omstandigheden leidden uiteindelijk tot het faillissement van de brouwerij. Op 12 november 1930 werd een openbare verkoop georganiseerd door deurwaarder Adolf Baeté (°1866–†1942) uit Puurs. Tal van goederen uit de brouwerij werden geveild, waaronder: • Een Ford-tractor met aanhangwagen • Een dubbele bierwagen en een vierwielige vrachtwagen • Diverse landbouwvoertuigen zoals een boerenkar, speelkar, strooimachine en ploeg • Paardentuigen en een bascule (weegschaal) • Grote vaten, kuipen en tonnen • Huishoudelijke benodigdheden zoals een toog met marmeren blad, een spiegel en een buffet Vier jaar later, op 12 maart 1934 , werd de volledige brouwerij-inventaris geveild in herberg ‘ De Reep ’ bij Emmanuel De Smet (°1873–†1959). Deze veiling omvatte: • Diverse ketels in ijzer en koper • Pompen, een dynamo en een ijsmachine • Een koelinstallatie en een elektrische installatie • Een Chevrolet-vrachtwagen van 2,5 ton De koper van de brouwerij kreeg de eerste keus bij de aankoop van deze goederen tegen vastgestelde prijzen. Erfgoed en Herinnering Brouwerij ‘ De Rupel ’ is een voorbeeld van de vele ambachtelijke brouwerijen die in de 19de en 20ste eeuw floreerden in België. De brouwerij kende zowel periodes van groei als diepe tragiek, wat de uitdagingen van familiebedrijven in die tijd illustreert. Hoewel de brouwerij uiteindelijk verdween, leeft de herinnering aan de brouwersfamilie Verstraeten voort in de geschiedenis van de regio. Bron(nen): Vlaamsche Nieuws (Het) - Vlaamsche Gazet; 17-08-1917; p. 3 Gazet Van Antwerpen; 12-09-1929; p. 2 Gazet Van Antwerpen; 13-09-1929; p. 4 Het Pannenhuis Een Historische Brouwerij in Wintham De brouwerij ‘ Het Pannenhuis ’ was in de vroege 19e eeuw gevestigd in de Willem De Blockstraat te Wintham, onder Hingene. Oorspronkelijk eigendom van Joannes Peeters , werd de brouwerij in 1829 overgenomen door Antonius Van De Waele en in 1832 doorverkocht aan Bernardus Ceulemans , een brouwer en azijnmaker. De Brouwerij onder Bernardus Ceulemans Bernardus Ceulemans (°1801-†1889), gehuwd met Maria Seps (°1810-†1863), stond niet alleen bekend als bierbrouwer , maar ook als azijnmaker . In 1822 werd hij belast op 454 hectoliter bier, wat erop wijst dat de brouwerij een aanzienlijke productie had. Dit betrof een mouterij die enkel voor eigen gebruik diende. Zijn dochter Maria Ceulemans (°1832-†1908) huwde later met Florent Muyshondt , eigenaar van brouwerij ‘ Het Schipken ’ . Onrust en Dreigbrieven In september 1834 ontving Ceulemans een dreigbrief, gevonden door zijn dienstmeid Theresia Van Damme (°1809-†1846) De anonieme schrijver eiste 500 francs en dreigde de brouwerij en stal te saboteren indien er geen gehoor werd gegeven. Ceulemans nam de dreiging ernstig en schakelde de gerechtelijke politie in. Enkele maanden later, in mei 1835 , kreeg hij opnieuw te maken met vandalisme. Een groep onbekenden vernielde dakpannen van de brouwerij en gooide met stenen naar de dienstbode Macharius Roscam (°1805) die hen betrapte. Ook nabijgelegen huizen werden niet gespaard. Diefstal in de Brouwerij Op 20 augustus 1849 deed Ceulemans aangifte van diefstal. Drie koperen brouwketels werden ’s nachts gestolen. Hoewel er geen braaksporen waren, werd vermoed dat de dieven via een hooggelegen venster met een ladder naar binnen waren geklommen en vervolgens de deur hadden geopend. De gendarmerie werd ingeschakeld, maar er werden geen daders gevonden. Verkoop van de Brouwerij In 1886 , na het overlijden van Ceulemans , werd de volledige eigendom door notaris Adolf Verbelen (°1856-†1921) openbaar verkocht. De eigendom bestond uit drie percelen: de brouwerij met woonhuis, een herberg met omliggend land en een schuur met stallen. De koper, Florent Muyshondt , betaalde in totaal 6.000 franken voor het geheel. Met de verkoop van de brouwerij kwam een einde aan een turbulente periode in de geschiedenis van ‘ Het Pannenhuis ’ . Deze brouwerij speelde niet alleen een rol in de lokale bierproductie, maar was ook het toneel van dreigingen, vandalisme en diefstal, wat een beeld schetst van het roerige 19e-eeuwse dorpsleven. Bron(nen): Leven in de Brouwerij, Danny Polfliet, Jaarboek Van De Vereniging Voor Heemkunde In Klein-Brabant Vzw, 2019 Brouwerijen in Eikevliet Brouwerij 'Het Paradijs' Een Historische Brouwerij in Eikevliet Brouwerij ‘ Het Paradijs ’ was een belangrijke speler in de regio Eikevliet, onder de jurisdictie van Hingene. De brouwerij werd op 30 maart 1709 verkocht door Hendrik Smet (°1646) aan Adriaan Verheyden en Peter Van Damme . Van Hoomissen en de Groei van de Brouwerij Bij de volkstelling van 1796 werd Joannes Van Hoomissen (°1750-†1807) geregistreerd als brouwer. Zijn zoon, Petrus (°1779-†1838), volgde hem op en combineerde het brouwersvak met dat van herbergier en landbouwer. Na het overlijden van zijn eerste vrouw, Anna Catharina Seps (°1790-†1826), hertrouwde hij met haar zus, Monica (°1791-†1885). In 1828 werd een inventaris opgesteld waarin zowel de herberg- als brouwerijgoederen gedetailleerd werden beschreven, met onder andere brouwketels, koelbakken en tonnen. Zijn broer Joannes Bernardus Van Hoomissen (°1776-†1827) liet in 1827 de branderij afbreken. De brouwerij beschikte over een mouterij en produceerde bruin bier. Het productieproces werd gedetailleerd vastgelegd, inclusief de capaciteit van de ketels en roerkuipen. Van Henricus tot Désiré: Culturele en Technologische Vernieuwingen Henricus Van Hoomissen (°1829-†1886) nam de brouwerij over en speelde een prominente rol in het dorp. Hij was medeoprichter en voorzitter van fanfare Sint-Cecilia . Onder zijn leiding werd in 1841 een belasting geheven op 1190 hectoliter bier, wat wijst op een aanzienlijke productie. Zijn zoon, Désiré Van Hoomissen (°1854-†1932), zette de familietraditie voort en moderniseerde de brouwerij. In 1897 werd een stoommachine geïnstalleerd, wat een grote vooruitgang betekende. Branden en het Einde van de Brouwerij Op 30 februari 1914 brak brand uit in de brouwerij. Werklieden op weg naar Antwerpen sloegen alarm, maar het binnenwerk van de mouterij en de graanzolder liep zware schade op. Duizenden kilo’s mout en gerst werden vernietigd, en de schade werd geschat op 20.000 frank. In 1910 ging Désiré op rust en werd hij opgevolgd door Carolus Josephus Franciscus Moroy (°1876-†1952). In samenwerking met Roelants uit Hingene startte hij in 1912 een limonadefabriekje naast de brouwerij. Ondanks deze innovatie kwam in 1925 een einde aan de bierproductie, en Karel Moroy werd Ford-agent. Van Brouwerij naar Benzinestation Op 18 december 1926 vroeg Moroy een vergunning aan om een opslagplaats voor 2.000 liter benzine te bouwen. Rond 1930 werd de brouwerij gesloopt. In 1934 kreeg hij toestemming om een benzinepomp te plaatsen aan zijn eigendom in de Karel Suykensstraat. De garage groeide verder: in 1939 nam Frans Van Meulder (°1912-†1976) de zaak over als officiële Shell-agent. Na zijn overlijden in 1976 nam schoonzoon Walter Hens , die reeds in 1961 al actief was, het bedrijf over. In 1985 trad hun zoon Wim toe tot het bedrijf, waardoor de opvolging verzekerd was. Bron(nen): Leven in de Brouwerij, Danny Polfliet, Jaarboek Van De Vereniging Voor Heemkunde In Klein-Brabant Vzw, 2019 Website: hensvanmeulder.be/bedrijf Brouwerij Roomen Eikevliet, een gehucht van Hingene, kende in de 19e en begin 20e eeuw een rijke brouwtraditie. Een opvallende naam in deze geschiedenis is brouwerij Roomen , die haar oorsprong vindt in een pand dat bekend stond als ‘ Het Schrijvershof ’ . De eerste sporen van brouwerijactiviteit De vroegste bekende vermelding van de brouwerij dateert uit 1825. In dat jaar produceerde Michaël Franciscus Sel (°1784-†1850) zowel bruin als geel bier. In 1847 werd op de brouwerij een belasting geheven op 622 hectoliter bier. Naast zijn activiteiten als brouwer was Sel ook bierazijnmaker en bezat hij een mouterij die specifiek voor azijnproductie werd gebruikt. Het personeel bestond onder meer uit Cornelius Meskens als knecht en Joanna Thijs als dienstmeid. Uit een inventaris van 1827 blijkt dat de brouwerij beschikte over: • Roerkuipen met een gezamenlijke inhoud van 37 vaten en 40 kannen. • Ketels met een capaciteit van 33 vaten en 85 kannen. • Koelbakken met een totaal volume van 53 vaten en 64 kannen. • Lekbakken met een inhoud van 12 vaten en 51 kannen. De opslagplaatsen voor bier en azijn bevonden zich zowel in de brouwerij zelf als in de kelders. De koelbakken waren op een hoger niveau boven de brouwerij gesitueerd. Overname en bloeiperiode Na Michaël Franciscus Sel werd de brouwerij voortgezet door zijn zonen: Petrus Franciscus (°1819-†1900), Joannes Baptist (°1816-†1886), Cornelius (°1821-†1892) en Josephus (°1827-†1903). Laatstgenoemde, gehuwd met Rosalia Van Hoomissen (°1834-†1909), was niet alleen brouwer maar ook medeoprichter van de plaatselijke fanfare in 1853. In 1887 werd de brouwerij door de erfgenamen van Sel verkocht aan Adolphus Leon Moris voor een bedrag van 15.000 frank. De aankoop omvatte niet alleen de brouwerij, maar ook een schuur, stallingen en een loskaai. Moris bleek echter niet in staat aan zijn betalingsverplichtingen te voldoen. Dit leidde in 1889 tot een gedwongen openbare verkoop van de brouwerij-inboedel, waaronder meubilair, een buffetpiano, bierkarren, vaten met in totaal 35.000 liter bier en zelfs een paard. Later dat jaar werd de brouwerij zelf opnieuw openbaar verkocht. De nieuwe eigenaars werden Joannes Verstraeten (°1868-†1910), een beambte uit Antwerpen, en zijn echtgenote Sophia Van Hoomissen (°1859-†1934). Zij verwierven het pand voor een bedrag van 21.959 frank. Na het overlijden van Joannes in 1910 zette zijn weduwe, samen met hun drie zonen, de brouwerijactiviteiten voort. Van brouwerij naar boerderij De brouwerij bleef in bedrijf tot de vroege 20e eeuw, waarna Alfons Verstraeten (°1899-†1952), een van de zonen, de zaak overnam en de naam veranderde in ‘ De Toekomst ’ . In 1933 vroeg Alfons vergunning aan voor de bouw van een benzineopslagplaats, wat erop wijst dat de brouwerijactiviteit stilaan op de achtergrond raakte. Uiteindelijk werd het pand omgevormd tot een boerderij, die werd uitgebaat door de familie Carolus Boeyckens (°1879-†1949)- Anna Maria Muyshondt ( °1891-†1973). Later nam zoon Jules Boeyckens (°1922-†2002) de bedrijfsvoering over. Historische context De evolutie van brouwerij Roomen weerspiegelt een breder patroon dat zich in de 19e en 20e eeuw in Vlaanderen voltrok. Kleinschalige brouwerijen, vaak familiebedrijven, hadden moeite om stand te houden in een veranderende markt die steeds meer gereguleerd werd. Strengere wetgeving, zoals de wet van 1822, maakte het moeilijk voor kleine brouwerijen en distilleerderijen om rendabel te blijven. Dit leidde ertoe dat vele brouwerijen verdwenen of werden omgevormd tot andere handelsactiviteiten, zoals in het geval van brouwerij Roomen. Hoewel de brouwerij niet meer bestaat, blijft haar geschiedenis een belangrijk onderdeel van het erfgoed van Eikevliet en de bredere regio rond Hingene. Door onderzoek en documentatie blijven deze verhalen behouden voor toekomstige generaties. B ottelarijen in de gemeente Hingene Bottelarij-Frisdrankenfabriek Van Praet Victor Van Praet (°1897–†1988), beter bekend als "Tore Van Praet" , startte zijn activiteiten in 1930 , toen hij de bottelarij van Florent Van Der Kinderen overnam. In samenwerking met brouwerij Scaldis bottelde hij het bier van de brouwerij van Willem Van Kerckhoven . Daarnaast ontwikkelde hij in 1946 zijn eigen " Orangeade " . Toen België eind 1969 , bij Koninklijk Besluit, de btw invoerde, besloot hij zijn beroepsactiviteiten te beëindigen, wat door veel kleine bedrijfjes werd gedaan. Bottelarij: ‘Rottiers’ De bottelarij ‘ Rottiers ’ was gelegen in de Egied de Jonghestraat. Amedeus Rottiers (°1877–†1956), gehuwd met Josepha Pontzeele (°1879–†1951), was zowel biersteker als varkensboer . Zijn veelzijdige ondernemerschap maakte hem tot een opmerkelijke figuur in de regio. Naast het runnen van de bierhandel was Amedeus ook actief in de agrarische sector, waar hij zich bezighield met de varkenshouderij. Dit dubbele beroep was niet ongebruikelijk voor ondernemers in die tijd, die vaak verschillende activiteiten combineerden om hun inkomsten te diversifiëren. Bottelarij: ‘Steenwegh’ De bottelarij ‘ Steenwegh ’ bevond zich in de Frans Rottiersstraat. De oprichter, Josephus Joannes Steenwegh (°1875–†1940), was gehuwd met Alida Josephina Van Noten (°1874–†1958). Oorspronkelijk was de onderneming een bottelarij, maar na verloop van tijd transformeerde het bedrijf naar een bierhandel. Alida Josephina Van Noten nam het winkeltje over en stond in voor de dagelijkse werking, waarbij ze de verkoop en distributie van bier en andere dranken verzorgde. De bierhandel werd na het overlijden van Josephus Joannes Steenwegh overgenomen door zijn neef, Ernest Joseph Lodewijk Steenwegh (°1911–†1971), de zoon van zijn broer Joannes Henricus (°1866–†1931), die destijds gemeenteontvanger was. Bottelarij: ‘Spiessens’ De bottelarij ‘ Spiessens ’ werd opgericht door Desiderius Spiessens (°1875–†1962), beter bekend als "Désiré", en zijn echtgenote Maria Polfliet (°1878–†1965). Hoewel Désiré van beroep kleermaker was en Maria als huishoudster werkte, besloten ze samen een bottelarij op te richten. Dit gebeurde op kleine schaal, maar met een sterke toewijding en ondernemingszin. De bottelarij was gelegen in de Egied de Jonghestraat in Wintam. Ondanks hun beperkte middelen slaagden Désiré en Maria erin om hun bedrijf draaiende te houden. In die tijd waren kleinschalige bottelarijen van groot belang voor de distributie van bier en frisdranken, vaak in samenwerking met grotere brouwerijen. Het was een veeleisende onderneming, maar hun doorzettingsvermogen zorgde ervoor dat de bottelarij jarenlang bleef bestaan. Na verloop van tijd werd de zaak overgedragen aan hun zonen, Frans Spiessens (°1905–†1978) en Albert Spiessens (°1915–†1978). Naast zijn werk in de bottelarij was Albert ook grondarbeider, wat aantoont dat de familie meerdere bronnen van inkomsten had om het bedrijf in stand te houden. Bottelarij: ‘Vertongen’ De bottelarij ‘ Vertongen ’ werd opgericht door Robert Vertongen (°1903–†1988), die samen met zijn echtgenote Joanna Van Neck (°1905–†1970) een bloeiende bierhandel uitbouwde. De bottelarij was gevestigd in de Hendrik Muyshondtstraat en speelde een belangrijke rol in de lokale bierdistributie. Als bierhandelaar was Robert Vertongen verantwoordelijk voor het bottelen en verhandelen van verschillende bieren, waarschijnlijk afkomstig van nabijgelegen brouwerijen. In een tijd waarin bierconsumptie een belangrijk sociaal en cultureel aspect van het dagelijkse leven was, voorzag de bottelarij de regio van kwaliteitsvolle producten. Bottelarij: Coomans